شهرکی در فارس و مرکز حکومتیِ یکی از پنج بخش این استان در دوره ساسانیان . نام شهر برگرفته از بَیْ ـ شاپور در فارسی میانه به معنای «خدایگان شاپور» است (زوندرمان) و بعید می نماید که وِه ـ شاپور ، که در شهرستانهای ایرانشهر آمده است ، درست باشد (مارکوارت) . نام این شهر در تواریخ و متون مختلف اسلامی به صورتهای سابور (اصطخری ، ابن حوقل ، یاقوت حموی ) ، بشاور ( حدودالعالم ، حمدالله مستوفی)، بشاپور، شاپور و بشاوور (ابن بلخی) ضبط شده است .
کاوشگاه باستان شناسی . آثار تاریخی آن شامل بقایایی است از دوره های تسلط ایران باستان ، یونان ـ روم و هند باستان (بر بُست ) ، بعلاوه خرابه های ارکی باشکوه ، طاقی بسیار بلند با نماهای آجری و نقشهای هندسی ، و دیوارهای خشتی خانه های شخصی از دوره اسلامی . متخصصان باستان و خاورشناسان ، یادداشتهای جغرافیدانان و مورخان قدیم را گردآوری و تفسیر کرده اند و سیاحان اروپایی از اوایل قرن سیزدهم از خرابه های دوره اسلامی بست ، که بر سر راه قدیم کاروانروِ ایران ـ هند قرار دارد، بازدید کرده اند. اسناد باستان شناختی پیش از اسلام را نورمن هموند (1349ش / 1970)، مانفرد کلینکات (1353ش / 1974)، وارویک بال (1361ش / 1982) و ویلیام تراسدیل )1363ش / 1984) در دو دهه گذشته کشف و گزارش کرده اند. آثار دوره اسلامی ، بر خلاف این گونه اسناد که زیرتپه های شنی روان کویر سیستان مدفون مانده ، در کویر و حاشیه رودها همچنان پابرجاست . مؤلفان ایرانی و عرب از ثروت این شهر قدیمی اسلامی سخن گفته اند. پس از حمله مغول و جنگهای میان ایران و هند در قرون دهم ـ دوازدهم و آخرین ویرانی بست در زمان نادرشاه افشار در 1150، این ناحیه آباد به دشتی بایر تبدیل شد. در 1324ش ، سازمان عمرانِ دره هیرمند ـ ارغنداب برای آبیاری و احیای مناطق حاشیه ای این دو رود، به قصد کشاورزی در آنها، اجرای طرحی را آغاز کرد. پس از آنکه نیروهای شوروی سابق افغانستان را در 1358ش اشغال کردند، فعالیتهای باستان شناسی و زیست محیطی متوقف شد.
نوشته : دکتر باربارا هلوینگ (باستان شناس با گرایش دوران آغاز نگارش و آغاز ایلامی ، رئیس بخش ایران در موسسه باستان شناسی آلمانی اوروسیا و ایران در آلمان و کاوشگر میهمان و مسئول ایجاد بانک سفال(
برگردان : دکتر صادق ملک شهمیرزادی (انسان شناس با گرایش پیش از تاریخ ، بازنشسته هیت علمی گروه باستان شناسی دانشگاه تهران ، سرپرست و مجری «طرح بازنگری سیلک»
فلات مرکزی ایران دارای هویت جغرافیایی کاملا مشخصی است و محدوده آن توسط بلندی هایی که آن را احاطه کرده اند مشخص گردیده است که عبارتند از رشته کوه های البرز با قله دماوند در شمال و رشته کوههای زاگرس در جنوب باختری و جنوب. هر دو این رشته کوهها مانند سدی طبیعی سپری دفاعی را در جنوب باختری در برابر نفوذ فرهنگ های سرزمین های پست
اولین مسجد ـ مقبره از دوره فاطمیان (حک: 297ـ567) در قاهره. این مسجد در مشرق قاهره، در ناحیه جَبَل مُقَطَّم، واقع است . نام آن، طبق کتیبه مرمرینی در مدخل بنا، از اسم سازنده‌اش، امیرالجیوش بدرالجمالی(متوفی 487)، وزیر مسیحی مستنصر فاطمی، گرفته شده و بر اساس همان کتیبه، مشهدالجیوشی نیز خوانده شده است (سعاد ماهرمحمد). در جانب چپ محراب، قبری هست که مردم آن را مدفن بدرالجمالی می‌دانند ، اما به گفته مقریزی ، بدرالجمالی در محل دیگری مدفون است. کمال‌الدین سامح ، علاوه بر بدرالجمالی، دفن پسر او، ملک افضل (وزیر فاطمیان در سالهای 486، 514)، را نیز در این محل محتمل دانسته است.
تاریخ ساخت مسجد جیوشی، به استناد کتیبه آن است (فاطمه محمد محجوب). در منابع تاریخی، به جز اشاره ابن‌میسّر در اخبار مصر ، اطلاعی در باره این بنا نیامده است. این مسجد در دوره عثمانی خانقاه بوده است و آن را زاویه الجیوشی می‌خوانده‌اند (سعاد ماهرمحمد؛ برنس ـ ابوسیف).
دیوارهای مسجد از سنگ و سایر قسمتها، مانند طاقها و گنبدها و سقفها، از آجر است . این مسجد، بدون احتساب منار و اتاقی در هر یک از طرفین آن و یک گنبدخانه کوچک، مستطیلی است به طول 5/22 متر از مغرب به مشرق و عرض 17 متر از جانب قبله تا ضلع مقابل آن . ورودی اصلی مسجد، با دری ساده و بدون تزیین، در بخش پایین منار مسجد، که بر محور قبله قرار دارد، جای گرفته است. بعد از ورودی، راهرو و سپس صحن قرار دارد. در دو طرف منار دو اتاق کوچک ساخته شده است. اتاق سمت چپ دارای طاق متقاطع است و اتاق سمت راست مسقف نیست و با پلکانی که در آن تعبیه شده است، می‌توان به صحن مسجد دسترسی پیدا کرد . صحن مسجد مستطیلی به طول 5/6 و عرض 5/5 متر است . در ضلع جانب قبله صحن، شبستان و در هریک از طرفین صحن یک اتاق مستطیل شکل واقع شده است که ورودی قوس‌داری به جانب حیاط دارند . نمای ورودی شبستان را سه طاق تشکیل میدهد که روی دو جفت ستون قرار گرفته‌اند .
شبستان، که بیش از نصف مساحت مسجد را شامل می‌شود، از شش محوطه مربع‌شکل تشکیل شده است، که در دو فرش‌انداز موازی با دیوار قبله قرار گرفته‌اند. در این شبستان ستونی وجود ندارد و طاقهای متقاطع بر دیوارها تکیه زده‌اند . به غیر از محوطه جلو محراب، بقیه محوطه‌ها دارای طاقهای متقاطع‌اند. در بالای محوطه محراب، گنبدی قرار دارد که قاعده آن مربع‌شکل بوده و سپس، با استفاده از سِکُنجهای ساده، به هشت ضلعی تبدیل شده است. ساقه گنبد نیز پنجره‌های نورگیر دارد. قوس بالای محراب بر دو ستون تکیه زده و اطراف محراب نیز با کتیبه‌هایی به خط کوفی از آیات قرآن و نقوش برجسته گیاهی، مانند خوشه انگور، گچبری شده است. در بالای محراب دایره‌ای هست که نام محمد و علی در آن نوشته شده است. این محراب، با گچبریهای زیبایش، از نفیس‌ترین محرابهای عصر فاطمیان محسوب می‌گردد . اتاق کوچک گنبدداری در شمال‌شرقی بنا وجود دارد که احتمالاً پس از تکمیل بنای اولیه به آن افزوده شده است (برنس ـ ابوسیف، همانجا).
منار مسجد، با بیست متر ارتفاع از یک بدنه اصلی با قاعده مستطیل به ارتفاع 18/14 متر و دو طبقه در بالای آن تشکیل شده است. قاعده طبقه اول، مربع شکل و قاعده طبقه دوم، هشت ضلعی است و گنبد آجری کوچکی نیز بر فراز آن قرار دارد. هر دو طبقه در تمام اضلاع پنجره‌های طاقدار دارند . این منار شبیه منار جامع قیروان (قرن سوم) است. ویژگی این منار وجود تزیینات مقرنس بر قرنیز بخش مربع شکل آن است و این نخستین مقرنس‌کاری است که در بناهای مصر شناسایی شده است (برنس ـ ابوسیف، عکاشه). این منار، که درِ ورودی آن نیز شکل خاصی دارد، از مهم‌ترین منارهای اولیه در معماری اسلامی مصر محسوب می‌گردد، زیرا از آن به بعد در ساخت منار، با ایجاد تغییراتی در تزیینات یا در بخش هشت ضلعی آن، تحول صورت گرفت .
از نکات شایان توجه در مسجد جیوشی، وجود دو اتاق کوچک با گنبد و محراب و عرض کمتر از یک متر بر بام مسجد است که به‌درستی مشخص نیست به چه منظور ساخته شده‌اند. احتمال داده‌اند که مکان استقرار نگهبانان، محلی برای عبادت و ذکر و تمرکز یا جای استقرار مؤذن، به شیوه مساجد ایرانی، بوده باشند (برنس ـ ابوسیف ؛ پترسن). مسجد جیوشی، از نظر معماری، بنایی منحصر به فرد است. حتی معلوم نیست که کارکرد دقیق آن در گذشته چه بوده است؛ بعضی معتقدند که این بنا برج مراقبتی در شکل و شمایل مسجد یا بنایی نمادین، به مناسبت پیروزیهای نظامی بدرالجمالی، بوده (برنس ـ ابوسیف ، پترسن). به عقیده مؤنس است ، بدرالجمالی این مکان را مشهدی برای امام علی علیه‌السلام در نظر گرفته بود. با این همه، مسجد جیوشی با ساختار مسجد ـ مقبره، که در دوره فاطمیان شکل گرفت ، تناسب بیشتری دارد.
انتشار یافته برای اولین بار در این وبگاه
"ذکر منبع حرفه ای گری شما را نشان میدهد"
باتوجه به منطقه بندی دکترملک،دشت تهران در منطقه 5 حوزه فرهنگی پیش از تاریخ قرارمی گیرد.منطقه 5 شامل آن بخش ازایران است که درجنوب رشته کوه البرزواقع شده است.درشرق و شمال شرق باحاشیه دشت کویرودشت لوت هم مرزاست ودرغرب نیزتادامنه کوه پایه های زاگرس ومحل انشعابات کوه های مرکزی والبرزوزاگرس امتداد دارد.این منطقه قسمت اصلی حوزه فرهنگی تحت نفوذ”سفال قرمزرنگ”پیشنهادی مک کان را تشکیل می دهدکه دکتر ملک آن را تحت عنوان فلات مرکزی ایران موردمطالعه قرارداده است.
یکی از کاخهایی که به فرمان متوکل ، خلیفه عباسی ، در نیمه نخست سده سوم بر کرانه شرقی رود دجله ساخته شد. نام این کاخ در منابع تاریخی و جغرافیایی به صورتهای مختلف چون بلکوارا (یعقوبی ، منجم)، بَزکُورا )طبری)، برکوارا (شابشتی ، سهراب)، برکوار )شابشتی ، ثعالبی)، بزکوارا (یاقوت حموی ) و برکوان آمده است (یاقوت حموی). عواد ضبط درست آن را برکوارا به معنای لذیذ و گوارا دانسته است ، نه بزرگوارا، زیرا این واژه را ایرانیان از اسماءالله می دانستند و این ترکیب ندایی معنای «ای قصر بزرگ » می دهد و بعید می نماید که متوکل (232ـ247) چنین نامی بر این قصر نهاده باشد.
مجموعه سوالات کنکوری رشته باستان شناسی از دوران ماد و هخامنشی طراحی شده است. این سوال ها بر اساس منابع معتبر فارسی نگاشته شده است. سوالات در قالب فایل ورد(WORD) با تعداد 1000 سوال در 140 صفحه تهیه شده است. مجموعه ای کامل از سوالات چهار گزینه ای که نکات کلیدی و مهم دوران ماد و هخامنشی را به صورت کلیدی ارائه می دهند. و زمان آماده شدن برای کنکور را کاهش می دهد و در مقابل نتیجه مناسبی را به همراه دارد.
ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺑﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺳﯿﺎﺳﯽ، اﻗﺘﺼﺎدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺟﻮاﻣﻊ اﻣﺮوز داﻧﺴﺘﻦ ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳـﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ و درﺧﻮر ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ .ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ در ﺟﺰوه ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ آن اﺷﺎره ﺷﺪﻧﻮع ﻧﮕﺎه و ﻧﮕﺮش ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎن ﺑـﻪ داده ﻫـﺎ در طول 200ﺳﺎل اﺧﯿﺮ دﺳﺘﺨﻮش ﺗﻐﯿﯿﺮات زﯾﺎدی ﮔﺮدﯾﺪ .ﻟﺬا ﺿﺮوری اﺳﺖﮐﻪ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎنرﺷﺘﻪ ﺑﺎﺳـﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳـﯽ ﻧﯿـﺰ در ﺟﺮﯾـﺎنﺑﺮﻣـﯽ ﮔـﺮدد ﮐـﻪ اﻧﺪﯾﺸﻪ ﻫﺎی ﻧﻮ و ﮐﻬﻨﻪ ﻗﺮار ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ.آﻏﺎز ﺗﺤﻮﻻت ﺟﺪی در اﻫﺪاف و روش ﻫﺎی ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎن ﺑﻪ دﻫـﻪ 1960ﻧﻘﻄﻪ ﻋﻄﻔﯽ در ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﯽ آﯾﺪ از اﯾﻦ ﺟﻬﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎن آﻣﺮﯾﮑﺎی ﺷـﻤﺎﻟ ﯽ و اروﭘـﺎی ﻏﺮﺑـﯽ ﺑـﺎ ﮔـﺬر از ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺗﺎرﯾﺨﯽ-ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﻋﻤﺪه ای ﺑﻪ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻧﻈﺮی ﭘﯿﺪا ﻧﻤﻮدﻧﺪ .در روش ﻫﺎ و اﺳﺘﻔﺎده از اﯾـﺪه ﻫـﺎی ﻧـﻮ ﻧﯿﺰ از اﯾﺪه ﻫﺎی ﻧﻮ ﺑﻬﺮه ﺑﺮده ﺷﺪ .ﻧﮑﺘﻪ ﻣﻬﻢ اﯾﻦ ﮐﻪ اوﻟﯿﻦ ﭘﯿﺸﮕﺎﻣﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎن ﻧﻮﮔﺮا ﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﯽ ﺧﻮد در ﻣﻌـﺮض ﺣﻤـﻼتﻧﺴﻞ ﺟﺪﯾﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺑﺮﺧﻮرد اﻧﺪﯾﺸﻪ ﻫﺎی ﺑﺎﻋﺚ رﺷﺪ ﺷﮕﻔﺖ اﻧﮕﯿﺰ در روش ﺷﻨﺎﺳﯽو ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻧﻈـﺮی ﮔﺮدﯾـﺪ .درس ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺗﻼش ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﻣﮑﺎﺗﺐ ﻣﻬﻢ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﯽ و ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ اﯾﻦ ﺗﺤﻮﻻت را ﻣﺮور ﻧﻤﺎﯾﺪ .ﺗـﺎ آﻧﺠـﺎﯾ ﯽﮐـﻪ ﻧﮕﺎرﻧﺪه اﻃﻼع دارد ﻣﺪرﺳﺎن اﯾﻦ درس در ﮔﺬﺷﺘﻪ در ﮔﺮوه ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ ﺣﻔﺎرﯾﻬﺎ و ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎی ﺑﺎﺳـﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳـﯽ دراﯾﺮان ﻣﯽﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ و داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﺑﺎ ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﻔﮑﺮات ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﯿﭻ اﻧﺲ و اﻟﻔﺘﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﻧﺪ .ﺑـﻪ واﻗـﻊ آﻧﭽـﻪ ﮐـﻪ در اروﭘـﺎی ﻏﺮﺑﯽ و آﻣﺮﯾﮑﺎی ﺷﻤﺎﻟﯽ در ﺑﻌﺪ ﭼﺎﻟﺶﻫﺎی ﻓﮑﺮی ﺑﻮﻗﻮع ﭘﯿﻮﺳﺖ ﻫﯿﭻﮔﺎه در اﯾﺮان اﺗﻔﺎق ﻧﯿﺎﻓﺘﺎد.
این مجموعه سوالات کنکوری دربردارنده 1000 نکته کلیدی و ارزشمند از منابع درس پیش از تاریخ ایران در رشته باستان شناسی است. در سوالات این مجموعه سعی بر آن شده است تا از تمامی منابعی که در ادوار گذشته از آنها سوال لحاظ شده است و منابع جدید باستان شناسی استفاده شود. استفاده از فلش کارت حاضر علاوه بر موثر بودن در بهینه کردن وقت داوطلب، در افزایش یادگیری آن تاثیر مثبت دارد.
مجموعه سوالات کنکوری دکتری در رشته باستان شناسی مربوط به دوران پارتی و ساسانی ایران. در مجموع تعداد 1000 سوال چهار گزینه ای کنکوری در این فایل موجود می باشد. سوالات از منابع معتبر مربوط به دوران تاریخی پارتی و ساسانی طراحی شده اند.
فایل مجموعه سوالات در قالب (WORD) وبا 145 صفحه نوشته شده است.
