هنر گچبری هنرییست که سابقه طولانی در ایران دارد ،این هنر با گذشت زمان سیر تکاملی طی کرد به گونه ای که در دوره ساسانی و آستانه ورود اسلام به ایران به اوج خود رسیده بود. با ورود اسلام به ایران خط عربی در ایران رواج یافت و هنر مندان ایرانی خط عربی را به قدری اعتلا بخشیدند که امروزه یکی از زیباترین جلوه های هنر اسلامی است .  کتیبه های گچبری خط کوفی موجود در مساجد ایران ، تلفیقی از این دو هنر هستند که زینت بخش مساجدی چون زواره ، اردستان مسجد جامع اصفهان وبسیاری از مساجد دیگر شدند ، علاوه بر مساجد ، این هنر به اماکن مذهبی چون امامزاده ها نیز نفوذ کرد و زینتبخش آن ها شد  . در برخی از موارد کتیبه ها رنگ آمیزی و در  برخی موارد دیگر بدون رنگ می باشند ، گاهی خط کوفی ساده ، گاهی بنایی و گاهی تزیینی استفاده شده  . این کتیبه ها در اکثر موارد حاوی آیات نورانی قرآن هستند و در موارد معدودی دیگر نیز حاوی جملات زیبایی در وصف خداوند و ستایش اویند و یا اسما الله و ذکر اسما ائمه اطهارند و فقط در چند مورد خاص به ذکر نام بانی ختم شده است .

خط عربی یا بهتر و عبارت صحیح و درست ، خط اسلامی که پس از تحولات گوناگون و تطورات بسیار و تحسین و تکمیل آن ، هم اکنون بیشتر ملت های ، مسلمان مانند : ایران و پاکستان و ممالک مصر و سوریه و تا به یک ربع قرن پیش ملت ترک ، زبان های خود را بدین خط می نویسند ، در اواخر دوران جاهلیت عرب و اندک  زمانی پیش از پیدایش و انتشار اسلام در شبه جزیره عرب نسبتا رواجی یافت  . ( امام ، 1351: 55 ) گستره نفوذ اسلام در میان ملل مختلف ، تحولات عمده ای  را در تمامی زمینه ها از جمله خط و کتابت پدید آورد و به زودی خط عربی جایگزین خط پهلوی در ایران ، خط دیمو قبطی در مصر ، خط لاتینی در شمال آفریقا و خط قوطی در اندلس شد . ( محسنی ،1381 : 135 )در مورد اصل منشا خط اسلامی نظرات متفاوتی است که از آن جمله  :

«ابن خلدون بر آن است که این خط در زمان حکومت «حمیری » و از یمن به شبه جزیره آمده است و در قرون اول و دوم میلادی در میان اعراب رواج یافته است  .

بلاذری نیز معتقد است که گروهی از قبیله «طی » خط عربی را با استفاده از خط «سریانی » و «حمیری» کامل کرده اند . یعنی الفبایی عربی با استناد به شیوه سریانی تدوین یافته و این زبان ابتدا در شهرهای انبار و حیره رونق داشته و از آنجا به مکه و جاهای دیگر رفته است . به علت اختلاف عمده ای که بین حروف خط سریانی و حمیری با عربی وجود دارد و همچنین از راست به چپ نوشتن در عربی این نظریه قابل رد است .

از نبطیان نیز نوشته های بسیاری بر جای مانده...

مقاله دارای بخش های: چکیده، مقدمه،تاریخچه گچ و گچبری،خط کوفی و شامل 23 بنایی است که کتیبه کوفی گچبری شده دارند.

برای خرید به فروشگاه آرک‌شر وارد شوید