همه دانستنی ها با داده ها و وقایع پالایش نشده آغاز می شود ، واژه های داده ، اطلاعات و دانش را بکار می بریم که البته این سه اصطلاح معنایی یکسان را ندارند . شاید مسئله پیدا کردن تفاوت میان این مفاهیم جزئی به نظر برسد ولی باید گفت درک مفهوم این سه واژه و چگونگی رسیدن از یکی به دیگری ،اهمیت زیادی در موفقیت کارهای علمی دارد . مفاهیم بالا را شاید بتوان در گفتار افراد از یکیدیگر جدا کردو از هم تشخیص داد.
واژه داده ، مفهوم خامی و نپختگی را باید در برداشته باشد و منظور از آن یک حقیقت سامان و شکل نیافته و بدون ساختار فراوان تولید شده توسط کامپیوتر می توان اطلاق کرد که بر اعدا و نمودارها دلالت داردو به تنهایی ر جای خودش معنادار نیست (رضاییان،1374: 16) . این اجزا را باید در پایگاه داده ذخیره کرد انچنان که داده ها در یک بانک اطلاعاتی مشتمل بر دو قسمت در سیستم اطلاعات جغرافیایی گرد هم می آیند ، اولین قسمت داده های غیرفضایی(توصیفی) است که مقادیر و ارزش ها را برای متغیر های گوناگون نشان می دهند و قسمت دوم داده های فضایی(مکانی) است که موقعیت نقطه و خط و سطح را مورد بررسی قرار می دهد که از حالت آماری خارج شده و بصورت بصری داده ها را نشان می دهد (مدیری و خواجه،1376: 75) ، در اولین قسمت داده ها بعد اماری خود را نشان می دهند که اطلاعات توصیفی نیز خوانده می شود و می تواند حاوی جمعیت نواحی یا میزان پراکندگی پدیدارهای باستان شناختی در قالب موقعیت های نقطه یی باشد و در قسمت دوم اطلاعات به صورت فضایی و بصری نشان داده می شوند که موقعیت های نقطه یی را در چشم انداز تعریف شده نشان می دهد(جدول1) .
جدول1- انواع داده های جغرافیایی(رضایی،1389: 19)
|
داده فضایی (مکانی) |
داده فضایی (توصیفی) |
|
تصویر (رستر) خط نقطه پلیگون (سطح) مثلث بندی (TIN) |
اطلاعات کیفی اطلاعات کمی داده های ترکیبی(Interval) داده های نسبی(Ratio) داده های وصفی(Nonial) |
انچنان که مطرح شد داده ها عناصر اصلی اطلاعات هستند (ردمن،1381: 83) ، داده ها در صورتی به اطلاعات تبدیل می شوند که افراد بخواهند به درک بیشتری از انها برسند و در این حالت هست که به بررسی بیشتر داده ها می پردازند .
واژه اطلاعات معنای چندگانه یی دارد. هر وجه از این پدیده چند وجهی را رشته یی و حوزه یی بنابر نظریات و دیدگاه های خود بازتاب می دهد. اطلاعات داده های خلاصه یی اند که با اعمال گروهبندی، ذخیره ، پالایش و سازماندهی که در آنها صورت گرفته به پدیده های معناداری بر عکس داده ها تبدیل شوند (ردینگ،1383: 55) . اطلاعات به نوعی با پردازش داده ها صورت می گیرد داده ها به عنوان خوراک وارد سیستم می شوند و هر سیستم یا به عبارت صحیح تر زیر سیستم فرایندهای تعریف شده یی در قالب چارچوب خود ، بر روی داده ها انجام می دهد و این دلیل چند وجهی بودن اطلاعات است . اطلاعات زمانی ارزشمند خواهند بود که که برای جنبه خاص، یک شخص خاص و یک هدف خاص و در زمان خاص گردآوری و تهیه شوند و در این مورد است که اطلاعاتی که برای شخصی مهم است برای دیگری مهم نشان نمی دهد (اخوان آملی،1375: 40) . اطلاعات فرآورده ناملموس دانش موجود در ذهن شخص و موضوع تفسیر تجربیات ذهنی وی است و اطلاعات همچنین به عنوان پدیده زبان شناختی جنبه گزاره یی جملات یا مجموعه یی از جملات پنداشته شده است (داورپناه،1382: 74) . ورود پایگاه داده به سیستم اطلاعات جغرافیایی گام نخست کار با سیستم می باشد و در مرحله بعد نیاز به پردازش داده ها خواهد بود پردازش ها بر اساس ساختار داده ها متفاوت خواهد بود و چنانچه که باستاشناسان برای انجام هر کار پردازشی در زیر سیستم پردازش نوع اعمال را بر اساس داده تعیین کند . ساختارداده ها در سیستم اطلاعات جغرافیایی برای تمام کاربران بویژه باستان شناسان در سطح حرفه یی از هر دو نوع داده استفاده می کنند به دو گونه نقسیم می شود :
داده های برداری یا Vector: در این ساختار ، عوارض را همان گونه که در روی نقشه می بینیم قرارخواهند داشت در ااین ساختار از نقطه (Point) ، خط (Line) و سطح (Polygon) برای نمایش داده ها استفاده می شود و در این نوع عوارض با مختصات (X,Y) خاص خود ثبت می شوند و هر عارضه به اطلاعات توصیفی خود _قسمت نخست بانک اطلاعاتی_ متصل می شود .
داده های سلولی یا Raster: این ساختار یک شبکه منظم از سلول های مربعی یا مستطیلی است که هر سلول دارای ارزش خاص خود بوده و موقعیت هر سلول بوسیله عدد یا شماره سطر و ستون آن تعریف شده است هر دسته از سلول ها می توانند یک عارضه به وسیله کد مخصوص خود نمایش دهند (محبتی و نژادحسینی فشخامی،1388: 33) . بعد از تعیین نوع داده ها زیر سیستم پردازش در سیستم اطلاعات جغرافیایی داده های ما را _با دخالت مستقیم فکری کاربر_به اطلاعات تبدیل می کند . در این زیر سیستم داده ها برای بدل شدن به اطلاعات متحد الشکل و گروه بندی و تبدیل به موارد مورد نظر می شوند اطلاعات بر اساس وجود نوعی ارتباط و یا تشابه بین انها سازماندهی می شوند چرا که می توان داده ها را در چارچوب فضاهای جغرافیایی سازمان داد . در جهت تجزیه و تحلیل داده ها با اعمال روش هایی امکان استخراج و استنباط مفاهیم معنی دار در بین مشاهدات میسر می گردد در محیط GIS مکانیسم تجزیه و تحلیل شامل بررسی و محاسبات عددی داده ها است که بصورت رقومی فراهم شده اند (فاضل نیا و همکاران ، 1393: 27_28) . بعد از پردازش داده ها در زیر سیستم پردازش از سیستم اطلاعات جغرافیایی خروجی می تواند ماهیت های مختلفی داشته باشد مانند جداول، نمودارها و نقشه ها . زیر سیستم خروجی اطلاعات ، اطلاعات تولید شده را به اشکال مختلف بیان شده که توسط استفاده کنندگان نهایی قابل فهم و استفاده باشد ، تبدیل می کند (صارمی و عسگری،1383: 13) . در فرایند رسیدن به دانش با چهار روش که همگی بر روی اطلاعات اعمال می شود می توان به دانش رسید :
1-مقایسه اطلاعات (Comparison of Information)
2- نتایج حاصل از اطلاعات(Consequence of Information)
3-ارتباط میان اطلاعات(Connection Among Information)
4- گفتگو و محاوره (Conversation) (داونپورت و پروساک،1379: 25) .
ویژگی مهم دانش که ان را در برابر پدیده اطلاعات قرار داده عدم ثبات آن است ، دانش بسیار شکننده و ناپایدار است دانش ویژگی عجیبی برای خود ساخته و آن تغییر به چیزی دیگر است وقتی درباره آن صحبت می کنیم بر حسب این ویژگی الگوهای آن طی زمان تکامل می یابد و بندرت ثباتی را برای خد قائل می شود (عدلی،1384: 8) . دانش درواقع استنباط و استنتاج ان ذهنی است که فعالیت می کند (داونپورت و پروساک،1379: 27) و مفهوم بسیار مهم دیگری، خرد یا علم است یعنی مرتبه بالاتری از دانش در واقع دانش ورودی علم است برای اینکه فردی دانا و خردمند شود باید مهارت های کاربرد دانش را در خود مستمراً تقویت کند (حمیدی نژاد ،1384:178)
از نقطه نظر اسپیگلر دانش، اطلاعاتی است که تفسیر شده و به اقدامی موثر منجر می شود (Spiegler,2003:534) . به عبارتی دانش عبارت است از اطلاعات دسته بندی شده و مرتبط که در سازمان کاربرد اجرایی و عملی یافته اند و عبارت است از مجموعه باورهاف مهارت ها، شناختها ،تئوریها،مقررات و اقدامات برای رسیدن به هدف نهایی هر سازمان (باقری و سلاجقه،89: 77) .
انتشار یافته برای اولین بار در این وبگاه
"ذکر منبع حرفه ای گری شما را نشان میدهد"