پذیرفتن دین اسلام در ایران برابر با تغییر فرهنگ از تجمل گرایی به ساده گرایی بود. در این زمان آثار تزیینی طلا و نقره از کانون توجه خارج شد و فن سفالگری در میان مسلمانان بویژه ایرانیان مورد توجه قرار گرفت که باعث خلق سفالینه های گرانبها و زیبایی شد.هنر سفالگری در ابتدا ساده بود اما،با گذشت زمان پیشرفت هایی در این زمینه بوجود آمد،اوج این هنر را می توان در ساخت ظروف زرین فام،ظروفی که با درخشندگی و چشم نوازی خاص خود اوج زیبایی را به نگرنده نشان می دهد،دانست.
اطلاعات بدست آمده در مورد این تکنیک سفالگری بسیار محدود است،یکی از علل ناشناخته ماندن این تکنیک انحصاری بودن آن است. سفالینه های زرین فام بدلیل زیبایی از اجناس گران قیمت در بازارهای اسلامی بشمار می آمدند به این دلیل هنرمند این تکنیک را در میان خانواده خود حفظ می کرد و از نسلی به نسل بعد انتقال می دادند،اگر این اطلاعات از بین می رفت بدست آورن دوباره آن بسیار دشوار و گاهی غیرممکن بود.اما اگر این تکنیک به عنوان یک امتیاز در اختیار افراد محدود بوده است چرا این نوع سفالینه ها را در تمام قلمروی اسلامی می بینیم.بسیاری از پژوهشگران این عرصه رواج و انحطاط این هنر را در بخشهای مختلف قلمروی اسلامی معلول "مهاجرت"هنرمندان می دانند(واتسون،1390: 16). اساسا تهیه زرین فام در نواحی مختلف یکی است،زرین فام نوع خاصی از هنر است"زرین فام یعنی نشاندن لایه ای از اتم های فلزی بر روی لعابی که از قبل پخته شده تحت شرایط احیاء یعنی اکسیدهای فلزی مس و نقره را بسته به نوع زرین فام (رنگ و درخشش)با یک واسطه ی گلی مثل سلیس یا اخرا مخلوط می کنیم وبعد از رقیق کردن آن با سرکه،با مابع بدست آمده روی لعابی که سفال آن از قبل پخته شده نقوش ایجاد می شود بع حرارت داده می شود تا جایی که لعاب زیری شروع به نرم شدن کند،بعد در کوره دود ایجاد می کنند که به آن احیاء کردن می گوییند این کار باعث می شود اکسیژن ار اکسید فلزات مس و نقره جدا شود و فلز خالص بر روی سطح سفال بر جایی بماند.بعد از سرد شدن کوره ظروف را تمییز میکنند با این کار یک لایه خاص از فلز نقره ومس که درخشش طلایی یا جلای فلزی دارد، بر روی لعاب بر جا میماند" (چتر فیروزه،1389).تهیه ظروف زرین فام کار دشواری بوده که تنها هنرمند صبور موفق به ایجاد چنین ظروفی می شده است.
" قدیمی ترین تزیین زرین فام ، که می توان آن را تاریخ گذاری کرد ، بر روی یک جام شیشه ای دیده می شود که در فسطاط (قاهره قدیم) پیدا شده است"(واتسون،1390: 17).اما این یک شروع برای تکنیک سفالینه های زرین فام بوده است. سفالینه هایی که از نظر هنری بسیار با ارزش و زیبا هستند به گونه ای که نگاه نگرنده را به خود خیره میکند،با این وجود باید گفت که "تولید سفالینه های زرین فام در اوایل حدود 800م در بغداد رواج یافت و این فن در رقابت مستقیم با چینی عالی چین قرار گرفت" (کونل 1380: 85). زیبایی در ظروف زرین فام آشکارا است به کارگیری رنگ های متنوع اثر افزوده،"رنگ ظروف زرین فام در درجات مختلفی از سبز طلایی،قهوه ای تیره،آبی،آبی فیروزه ای،زرد طلایی،مسی و بنفش را که بر روی زمینه سفید قرار گرفته،نشان می دهند" (ویلسن آلن1383: 5) . هنرمندان ایرانی نیز از دیگر هنرمندان جانمانده و شروع به استفاده از این تکنیک کردند و این سفالینه را به منتها درجه زیبایی رساندند،برای اولین بار "در سده 3 هجری در نیشابور،ری،شوش،استخر و گرگان سفالگران دست به ساخت و تولید ظروف زرین فام بردند" (کامبخش فرد1389: 460). ساخت ظروف زرین فام در سراسر دوران سلجوقی و ایلخانی نیز ادامه داشت و می توان گفت تکنیک ساخت این ظروف در این زمان به اوج ود رسید و بیشترین بقایای زرین فام مربوط به این دوره می باشد.مرحله دیگر توسعه این فن سفالگری "پس از ایلخانان است که بار دیگر در دوره صفوی اوج می گیرد" (توحیدی1387: 277). در دوره حکومت صفویان به دلیل به وجود آمدن یک وحدت ملی ،ما شاهد اوج گیری انواع هنرها می باشیم،و هنر سفالگری از این امر مستثنا نبود به گونه ای که "رنسانسی در هنر سفال سازی در راه بود " (سیوری،1389: 139 ). سفالینه های زرین فام عصر صفویه اوج سلیقه هنرمند را نشان می دهد به گونه ای که از ظرافت و زیبایی بالایی برخوردار می باشد.
"انتشار یافته برای اولین بار در این وبگاه"
"ذکر منبع حرفه یی گری شما را نشان میدهد"