انسان ها از قانون راه فرار ندارند. منابع اندک زمین، طبیعتی که حال خوشی ندارد و انفجار جمعیت و فرقه ها و ملت های متفاوت و نامتحدی که عالم را فرا گرفته اند، هر روز الزام بیشتری برای رعایت اصول و قوانین زندگی ایجاد می کنند. در این میان، اصول و قوانین تفریح و اوقات فراغت، اگر از قوانین و اصول دیگر موارد زندگی روزمره ضروری تر نباشد، کم اهمیت تر هم نیست، چرا که انسان ها مهم ترین اوقات خود را با توجه به گرفتاری های روزمره در اوقات فراغت و تفریح جست و جو می کنند. آنها در طول هفته یا سال کار می کنند تا اوقات فراغت بهتری برای خود رقم بزنند و با تفریح، دریچه های خوشایندی را به روی زندگی بگشایند.
با توجه به همین الزامات و البته با توجه به نیاز مبرم و دیرین بشر به سفر و گردش، گردشگری هم اصول و قوانین خود را می طلبد؛ اصولی که هم حافظ طبیعت باشد، هم حافظ اخلاق انسانی و هم مقوم انسان و پیشرفت های او بشود. در همین راستا شورای بین المللی یادمان ها و محوطه ها (ایکوموس) به عنوان یک سازمان بین المللی غیردولتی، به عنوان نهاد همکار سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) پدید آمد تا به حفاظت از یادمان ها و محوطه های تاریخی و طبیعی جهان کمک و البته نظارت کند.
این سازمان در جهت اهداف کلی و وظایف خود در زمینه حمایت از میراث فرهنگی و طبیعی در طول سالیان پیاپی، منشورهایی را به تصویب رسانده است که مهم ترین آنها منشور بین المللی حفاظت و مرمت یادمان ها و محوطه ها ( معروف به منشور 1964 ونیز) است. این سازمان به طور قطع می تواند تنظیم کننده و راهنمای سبک درست گردشگری و زندگی سالم در باره تفریحاتی مربوط به حوزه گردشگری ما باشد.
هر یک از منشورهای مصوب ایکوموس، دارای موضوع جداگانه در حوزه های مختلف میراث فرهنگی، شامل گردشگری فرهنگی، باغ های تاریخی، شهرها و بافت های تاریخی شهری، باستان شناسی زیر خاک و زیر آب است و توصیه ها، هنجارها و اصول اخلاقی مرتبط با موضوع مربوطه را به دست اندرکاران حمایت از میراث فرهنگی ارائه می دهد.
هرچند این منشورها از حیث اصول و حقوق بین الملل مانند معاهدات بین المللی برای کشورها تعهد آور نیستند، لیکن عمل به رهنمودهای ارائه شده در هر یک از آنها کمک موثری در پیشبرد امور حمایت و حفاظت از میراث فرهنگی به شمار می رود.
گردشگری فرهنگی
گردشگری یک واقعیت اجتماعی بشری اقتصادی و فرهنگی است و یقینا این پدیده که آورنده منافع اقتصادی برای کشورهاست بر یادمان ها و محوطه های فرهنگی تاریخی که محل بازدید گردشگران هستند، گاه تاثیرات مخرب می گذارد. در عین حال نمی توان این پدیده را از صحنه معادلات و تعاملات فرهنگی مردم کشورها با یکدیگر حذف کرد، زیرا بازدید گردشگران از این اماکن موجب تعامل فرهنگی دولت ها و ملت ها بوده، در نهایت به حفظ صلح و امنیت جهانی پایدار کمک می کند.
منشور گردشگری فرهنگی با این رویکرد و با نگرش کمک به حفظ و ارتقای گردشگری فرهنگی (گردشگری با هدف بازدید از اماکن فرهنگی کشورهای مختلف و شناخت فرهنگ و تمدن بشری در نقاط مختلف دنیا) با قصد حمایت و حفاظت از اماکن و محوطه های محل بازدید گردشگران تهیه شده است. اهمیت این منشور در این است که اخلاق گردشگری را تبیین می کرده و به سلامت این امر نیکو کمک می کند. با همین رویکرد در ادامه فرازهای منشور گردشگری فرهنگی سازمان ایکوموس نقل می شود.
اصول منشور گردشگری فرهنگی
اصل اول: گردشگری داخلی و بین المللی از بهترین ابزارهای تبادل فرهنگی است. از این رو حفاظت باید فرصت های مسئولانه را که به درستی مدیریت شده اند، برای اعضای جامعه میزبان و بازدیدکنندگان فراهم آورد تا بتوانند در وهله نخست، میراث و فرهنگ آن جامعه را تجربه و درک کنند.
اصل دوم: رابطه میان اماکن میراث و گردشگری، رابطه ای پویاست و می تواند دربرگیرنده ارزش های متضاد باشد. این رابطه باید به طور ثابت برای نسل های حال و آینده مدیریت شود.
اصل سوم: حفاظت و گردشگری برای اماکن میراث باید به گونه ای طراحی شود که بازدیدکننده از سفر خود احساس ارزش، رضایت و لذت کند.
اصل چهارم: جوامع میزبان و اهالی بومی باید در برنامه ریزی حفاظت و گردشگری مشارکت داشته باشند.
اصل پنجم: جامعه میزبان باید از قبل گردشگری و حفاظت منتفع شود.
اصل ششم: برنامه های ترویج گردشگری باید موجب حمایت و ارتقای ویژگی های میراث طبیعی و فرهنگی شود.
"باز نشر در این وبگاه"